بررسی مختصر مسائل فنی و اقتصادی تولید الیاف پلی استر در ایران و کشورهای اروپایی
• مشکلات فنی تولید الیاف پلی استر در ایران
تعداد زیادی از کارخانه‌های نساجی ایران که در حوزه تولید الیاف مصنوعی فعالیت می¬کنند، برای ارتقا کیفیت محصولات خود و عیب یابی، با هدف افزایش بازدهی تولید، نیاز به مشاوره نساجی دارند. به همین دلیل، علاوه بر به کارگیری نیروی انسانی متخصص و استخدام مهندس نساجی برای عیب یابی خطوط تولید، نیاز به آموزش پرسنل و شرکت در دوره¬های آموزشی نساجی، مطالعه و بررسی نکات فنی تجهیزات و مواد اولیه کارخانجات احساس میشود. به طور کلی مشکلات فنی در کارخانه های نساجی ایران به خصوص کارخانجات تولید الیاف پلی استر چند منشا دارد که در زیر به آنها اشاره شده است:
۱- روشهای تولید و دستورالعمل ها
۲- نیروی انسانی؛ گاهی عدم توجه کارکنان واحدهای تولیدی یا ناآگاهی آنها به دلیل دوری از محیط آموزشی منجر به ایجاد خطا می¬شود.
۳- ماشین آلات فرسوده و یا اعمال تنظیمات نادرست روی دستگاه¬ها و ابزار آلات منجر به پایین آمدن کیفیت محصول یا کاهش بازده کارخانه های تولید الیاف می شود. به طور مثال، اعمال دمای نامناسب در هر یک از زون های حرارتی اکسترودر، دما و فشار هوا در ناحیه خنک سازی الیاف، واحد کریستالایزر، استفاده از دیسک¬های ساییده شده و قدیمی در واحدهای تکسچرایزینگ و ... روی کیفیت محصول نهایی اثر می گذارد.
۴- مواد اولیه؛ واضح است که کیفیت مواد اولیه مورد مصرف در کیفیت محصولات نهایی نقش زیادی دارد. به طور مثال در صنعت تولید الیاف مصنوعی، کیفیت چیپس یا گرانول مورد استفاده حائز اهمیت است. البته اکثر کارخانجات تولید کننده الیاف پلی استر در ایران یک منبع برای تهیه چیپس دارند که این یعنی رقابت زیادی وجود ندارد. همین طور کیفیت سایر موادی که استفاده می شوند مانند روغن اسپین فینیش و ... می تواند در کیفیت محصول نهایی اثرگذار باشد.
۵- نحوه مدیریت؛ عدم برنامه ریزی و کنترل نظارت صحیح هم می تواند از معضلات کارخانه‌های نساجی ایران و واحدهای تولید کننده الیاف مصنوعی باشد.
۶- نداشتن بودجه اقتصادی مناسب و یا عدم مدیریت سرمایه؛ برخی از کارخانه های نساجی ایران با مشکلاتی مثل کمبود ارز برای واردات مواد اولیه و قطعات یدکی روبرو هستند که مشکلات بندهای ۳ و ۴ را بیشتر می کند.
• مشکلات تولید الیاف پلی استر در کشورهای اروپایی
پیش بینی می شود که مقدار مصرف الیاف پلی استر استیپل اروپا تا پایان سال ۲۰۲۷بعد از ۶.۲ درصد رشد به ارزش ۱۱.۱ میلیارد دلار برسد. اما نوسان در قیمت مواد اولیه مهم ترین مسئله تولید این الیاف در اروپا است. مواد خام مورد استفاده برای تولید الیاف استیپل پلی استر، مواد پایین دستی نفت خام مانند پلی اتیلن نفتالات، پلی اتیلن ترفتالات، مونو اتیلن گلایکل و ترفتالیک اسید خالص است. طی سال¬های گذشته، قیمت نفت خام بسیار نوسان داشته است. به طور مثال، قیمت یک بشکه نفت خام برنت در سال ۲۰۱۴ حدود ۹۵.۹۸ دلار بوده و در سال ۲۰۱۵ به مقدار ۵۲.۳۹ دلار کاهش یافته است و از مقدار ۴۳.۷۳ دلار در سال ۲۰۱۶ به مقدار ۷۱.۳۱ دلار در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است و سپس از ۶۴.۲۱ دلار در ۲۰۱۹به مقدار ۴۱.۸۴ دلار در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است. مقدار نوسانات در قیمت نفت خام اثر مستقیم روی قیمت الیاف پلی استر دارد که پیش بینی می شود این امر یک معضل چشمگیر برای شرکت های تولید کننده الیاف پلی استر استیپل در اروپا است.
در این مقاله به طور خلاصه معضلات واحدهای تولید الیاف مصنوعی پلی استر در ایران بررسی شد و همان طور که مشخص است، در مقایسه با کشورهای اروپایی مشکلات بیشتر و عمیق تر هستند که توقع می رود با همکاری متخصصان مقدار زیادی از این مشکلات برطرف شود تا شاهد رشد کیفیت محصولات باشیم.
نویسنده : فائزه رضایی
منابع:
https://www.industryarc.com/Report/19069/europe-polyester-staple-fiber-market
https://iranyarn.ir/en/articles/261-textile-industry-in-iran/
